F-22 Raptor obchodzi swoje 25 urodziny - pierwszy na świecie myśliwiec piątej generacji, którego rozwój i produkcja kosztowały 66,7 mld dolarów
7 września 2022 roku F-22 Raptor obchodził swoje 25 urodziny. Jest to pierwszy w historii samolot myśliwski piątej generacji. Prace nad samolotem trwały sześć lat.
Siły Powietrzne USA sformułowały w 1981 roku listę wymagań dla nowego myśliwca. W 1986 roku rozpoczął się konkurs na opracowanie projektu samolotu. W konkursie wzięły udział dwa zespoły producentów. Zwyciężyły firmy Lockheed Martin, Boeing i General Dynamics.
Gotowi do startu! Świętując 25 lat #RaptorNation. ???? #F22 po raz pierwszy odbył lot 7 września 1997 roku po sześciu latach rozwoju. Raptor nadal zapewnia naszemu narodowi i sojusznikom przewagę powietrzną i jest prekursorem następnej generacji dominacji powietrznej. pic.twitter.com/nH7Iz9vnGf
- Lockheed Martin (@LockheedMartin) 7 września 2022 r.
Firmy zbudowały pierwszy samolot przedprodukcyjny 7 września 1994 roku, a samolot odbył swój dziewiczy lot dokładnie trzy lata później. W 1999 roku debiutujący myśliwiec produkcyjny trafił do bazy wojskowej Nellis.
Koszt programu rozwoju F-22 Raptor wyniósł 66,7 mld dolarów. Seryjna produkcja myśliwców rozpoczęła się w 1997 roku i trwała do 2011 roku. W tym czasie wyprodukowano 187 samolotów produkcyjnych (łącznie 195). Cena jednego F-22 Raptor to prawie 150 mln dolarów, nie licząc kosztów badań i rozwoju.
Przez długi czas samolot był używany tylko w USA i nie był eksportowany. Jednak w 2014 roku Stany Zjednoczone po raz pierwszy użyły F-22 Raptor w Syrii, gdzie w ciągu kilku miesięcy przeleciał on ponad sto misji bojowych. Jesienią 2020 roku Stany Zjednoczone zatwierdziły dostawy kilkudziesięciu samolotów dla izraelskich sił powietrznych. Koszt kontraktu wyniósł ponad 10 miliardów dolarów.
F-22 jest wyposażony w dwa silniki Pratt & Whitney F-119-PW-100. Jego prędkość maksymalna wynosi Mach 2,25 (2410 km/h), ale w czasie pokoju jest ograniczona do 2124 km/h (M=2). Prędkość szczytowa bez siły to 1800 km/h (1,7 Macha), a prędkość przelotowa 850 km/h (0,8 Macha).
Raptor ma promień bojowy wynoszący 760 km. Praktyczny pułap operacyjny myśliwca wynosi 20 km. W arsenale samolotu znajduje się 20-milimetrowe działko M61A2 Vulcan z 480 nabojami, Joint Direct Attack Munition, a także dwa pociski AIM-9M Sidewinder i sześć rakiet powietrze-powietrze AIM-120C AMRAAM.
Myśliwce F-22 Raptor w ciągu 25 lat uczestniczyły w kilku wypadkach lotniczych. Najnowsza miała miejsce wiosną 2022 roku, kiedy to F-22A z 325 Skrzydła Sił Powietrznych USA rozbił się podczas lądowania w bazie sił powietrznych Eglin na Florydzie. Samolot rozbił się w wyniku zapadnięcia się pasa startowego, co spowodowało awarię rozpórki podwozia głównego.
Stany Zjednoczone pracują już nad zamiennikiem dla F-22 Raptor. W tym celu rozpoczęto program Next-Generation Air Dominance (NGAD) z udziałem firm budujących samoloty i sił powietrznych kraju. Myśliwce szóstej generacji mają się pojawić w latach 30.
Zdjęcia: analisidifesa, erikgveld, wikipedia, lockheed martin
